Program Profilaktyki Udarów

Udar to bezpośrednio zagrażający życiu lub zdrowiu stan, w którym dochodzi najczęściej albo do przerwania dostarczania krwi do części mózgu, i wówczas mówimy o udarze niedokrwiennym, albo następuje krwotok w mózgu – udar krwotoczny. Niezależnie od rodzaju objawy są podobne, a wynikają z niszczenia komórek mózgowych wskutek niedotlenienia.

Objawy udaru:

• twarz: zmiany po jednej stronie twarzy, np. opuszczenie kącika ust, oka, niemożność uśmiechnięcia się, zastygnięcie jednej połowy twarzy, skrzywienie jednej strony twarzy
• kończyny: osoba dotknięta udarem nie będzie w stanie podnieść obu ramion do góry jednocześnie z powodu ich osłabienia, brak czucia w kończynach po jednej stronie ciała, osłabienie kończyn po jednej stronie ciała
• ciało: drętwienie jednej połowy ciała; zaburzenia czucia po jednej stronie ciała
• mowa: bełkotanie, niemożność dokończenia zdania, mowa niewyraźna
• chód i postawa: chwiejny chód – nawet jak u pijanego człowieka, zaburzenia równowagi
• widzenie: zaburzenia widzenia, zwłaszcza ze strony jednego oka, podwójne widzenie
• głowa: nagłe zawroty głowy z zaburzeniami utrzymania równowagi, z podwójnym widzeniem.

W razie wystąpienia choćby jednego z powyższych objawów należy natychmiast wezwać karetkę! Im szybciej zostanie udzielona profesjonalna pomoc, tym większe szanse chorego na przeżycie i zachowanie sprawności.

Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia udaru:

• miażdżyca
• nadciśnienie 
• podwyższony cholesterol
• migotanie przedsionków
• cukrzyca
• palenie tytoniu
• nadużywanie alkoholu
• mała aktywność fizyczna.

Zmniejszasz ryzyko udaru, jeśli:

• leczysz zgodnie z zaleceniami lekarza nadciśnienie, cukrzycę, hipercholesterolemię i inne choroby układu krążenia i metaboliczne
• nie palisz
• nie nadużywasz alkoholu
• stosujesz zdrową dietę
• masz prawidłową masę ciała
• masz dużo ruchu.

Dla tych, którzy są bardziej narażeni na udar, został opracowany Ogólnopolski Program Profilaktyki Chorób Naczyń Mózgowych.

Czy program jest dla Ciebie?

Tak, jeśli:

• masz 40–65 lat
• szczególnie jeśli
  • palisz papierosy
  • nadużywasz alkoholu
  • masz otyłość brzuszną
• stwierdzono u Ciebie:
  • nadciśnienie tętnicze
  • cukrzycę
  • migotanie przedsionków
  • bezobjawowe zwężenie tętnic szyjnych
  • zaburzenia gospodarki lipidowej.

Kto i gdzie realizuje program?

Z powodu pandemii realizacja programu może być ograniczona lub opóźniona.  Kontaktuj się z instytucjami odpowiedzialnymi za realizację programu w danym województwie.

Co Cię czeka w ramach programu?

Konsultacje medyczne i badania diagnostyczne wydaje lekarz. To lekarz na podstawie stanu zdrowia pacjenta kieruje go na badania w ramach odpowiedniego pakietu.

Pakiet podstawowy – konsultacja lekarza POZ:

• ocena ryzyka na podstawie specjalnego kwestionariusza
• wywiad
• standardowe badanie ogólne, internistyczne.

Pakiet rozszerzony – badania laboratoryjne i konsultacja lekarza POZ:

• wykonanie EKG spoczynkowego
• pomiar glikemii (przygodnej za pomocą glukometru)
• badanie lipidogramu (pełny lipidogram, który obejmuje stężenie cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, cholesterolu HDL oraz trójglicerydów)
• wizyta konsultacyjna (końcowa) w celu przekazania i omówienia wyników badań, informacje dotyczące czynników ryzyka oraz zalecanych metod modyfikacji postępowania oraz ewentualne skierowanie do dalszej, pogłębionej diagnostyki (w przypadku stwierdzenia niepokojących wyników ww. badań, a w szczególności zaburzeń rytmu serca w EKG spoczynkowym, stwierdzenia szmerów podczas osłuchowej oceny tętnic szyjnych).

Pakiet pogłębiony – kompleksowa diagnostyka pacjenta z objawami przemijającego krążenia mózgowego (TIA) realizowana przez AOS w trybie pilnym (48–72 godz.) (bez uwzględniania badań wykonanych już na wcześniejszym etapie programu):

Wizyta nr 1: badanie naurologiczne obejmujące ocenę:

• stanu świadomości, orientacji auto- i allopsychicznej
• obecności objawów oponowych, nerwów czaszkowych
• siły i napięcia mięśniowego w kończynach górnych i dolnych, odruchów ścięgnistych i okostnowych
• obecności objawów patologicznych, czucia głębokiego i powierzchownego, prób móżdżkowych, chodu.

Wizyta nr 2:

• badanie morfologii krwi (krwi obwodowej z rozmazem)
• badanie EKG metodą Holtera
• badanie ultrasonograficzne tętnic domózgowych
• badanie ECHO serca
• badanie neuroobrazujące – TK mózgu (bez „kontrastu”)
• wizyta konsultacyjna w celu przekazania i omówienia wyników ww. badań.

Pakiet pogłębiony – kompleksowa diagnostyka pacjenta z objawami przemijającego krążenia mózgowego (TIA) realizowana przez AOS w trybie pilnym (48–72 godz.) (z uwzględnieniem badań niewykonanych na wcześniejszym etapie programu):

Wizyta nr 1: badanie naurologiczne obejmujące ocenę:

• stanu świadomości, orientacji auto- i allopsychicznej
• obecności objawów oponowych, nerwów czaszkowych, siły i napięcia mięśniowego w kończynach górnych i dolnych, odruchów ścięgnistych i okostnowych
• obecności objawów patologicznych, czucia głębokiego i powierzchownego, prób móżdżkowych, chodu.

Wizyta nr 2:

• wykonanie EKG spoczynkowego
• pomiar glikemii
• badanie lipidogramu
• badanie morfologii krwi (krwi obwodowej z rozmazem)
• badanie EKG metodą Holtera
• badanie ultrasonograficzne tętnic domózgowych
• badanie ECHO serca
• badanie neuroobrazujące – TK mózgu (bez „kontrastu”)
• wizyta konsultacyjna w celu przekazania i omówienia wyników ww. badań.

Co przygotować?

Na wizytę przyjdź z dowodem osobistym.

Co zyskasz?

W ramach programu zyskasz konsultacje lekarskie i wyniki ww. badań. Jeżeli zostanie u Ciebie rozpoznana choroba, otrzymasz skierowanie na dalsze leczenie. Jeśli nie – Twój udział w programie zakończy się przekazaniem informacji oraz wskazówek o profilaktyce.

Szczegółowe informacje o programie

Głównym założeniem programu jest edukacja społeczeństwa na temat udarów oraz badania przesiewowe, które pozwalają zwiększyć szanse pacjentów na powrót do sprawności.

Przeczytaj więcej o programie profilaktyki udarów (PDF 1,22 MB)

Podstawa prawna

Ustawa z 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 (Dz.U. 2018 poz. 1431)